Nieobecność pracownika spowodowana chorobą - co należy wiedzieć
Usprawiedliwiona nieobecność
Zaświadczenie lekarskie jest jedynym dowodem potwierdzającym niezdolność pracownika do pracy z powodu choroby. Zaświadczenie takie zwykle jest wystawiane w formie elektronicznej i pozwala ono na ustalenie prawa pracownika do świadczeń związanych z chorobą, pobytem w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym. Jeśli pracownik nie posiada zaświadczenia lekarskiego, to mimo choroby, jego nieobecność w pracy nie może być usprawiedliwiona i zarazem nie ma podstawy do przyznania zasiłku lub wynagrodzenia chorobowego.
Lekarz ma możliwość wystawienia zaświadczenia o niezdolności do pracy maksymalnie do trzech dni wstecz. Ograniczenia te nie dotyczą lekarza psychiatry, który ma możliwość wystawienia zwolnienia z datą wcześniejszą w przypadku podejrzenia zaburzeń psychicznych, które ograniczają ocenę postępowania pracownika.
Zwolnienie lekarskie z powodu choroby w trakcie ciąży
Zaświadczenie lekarskie o ciąży nie zwalnia pracownicy z obowiązku świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. Jednak od momentu przedstawienia takiego zaświadczenia pracownicy przysługują specjalne uprawnienia, m.in. zakaz pracy w godzinach nadliczbowych, czy zakaz delegowania bez jej zgody poza stałe miejsce pracy.
W przypadku ciąży okres zasiłkowy wynosi 270 dni, wynagrodzenie i zasiłek wypłacany jest w wysokości 100%. Przez pierwsze 33 dni wynagrodzenie wypłacane jest przez pracodawcę, w kolejnych dniach świadczenie wypłacane jest przez ZUS.
Powiadomienie pracodawcy o chorobie
Obowiązkiem pracownika jest niezwłoczne poinformowanie pracodawcy o okresie niezdolności do pracy. W przypadku, kiedy pracownik lub członkowie jego rodziny nie mają możliwości poinformowania pracodawcy (np. wskutek wypadku) informację powinno się przekazać najpóźniej w drugim dniu nieobecności lub najpóźniej w ciągu drugiego dnia od ustania szczególnych okoliczności, które spowodowały brak możliwości wcześniejszego poinformowania o chorobie.
Pracownik z odpowiednim wyprzedzeniem również powinien poinformować pracodawcę o planowanej nieobecności z powodu choroby np. w związku z zabiegiem, czy pobytem w szpitalu.
Jeśli pracodawca nie określił w regulaminie sposobu powiadomienia o nieobecności związanej z chorobą, pracownicy mogą zrobić to w dowolny sposób – osobiście, telefonicznie, przez inną osobę, mailem, SMS-em lub listem poleconym.
Na Platformie Usług Elektronicznych prowadzonej przez ZUS elektroniczne zwolnienie lekarskie jest dostępne od momentu wystawienia go przez lekarza.
Świadczenia przysługujące w czasie zwolnienia lekarskiego
Pracownikowi zgłoszonemu do systemu ubezpieczeń społecznych w razie choroby przysługuje wynagrodzenie chorobowe, którego wysokość uzależniona jest od okoliczności związanych z przyczyną nieobecności.
W przypadku niezdolności do pracy spowodowanej poddaniem się badaniom celem oddania komórek, tkanek i narządów lub zabiegowi ich pobrania, wypadku przy pracy lub ciąży – wynagrodzenie chorobowe wynosi 100% wynagrodzenia pracownika. W innych przypadkach wynagrodzenie chorobowe wynosi 80% wynagrodzenia pracownika.
Pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni choroby w roku kalendarzowym (brana jest pod uwagę suma kolejnych zwolnień lekarskich w trakcie roku kalendarzowego). Od 34. dnia zasiłek chorobowy wypłacany jest przez ZUS. Pracownikom, którzy skończyli 50 lat pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 14 dni choroby, a od 15. dnia zasiłek wypłaca ZUS.
Okres zasiłku jest ograniczony czasowo, wynosi 182 dni. Z wyjątkiem pracownic i zleceniobiorczyń w ciąży oraz chorych na gruźlicę którym przysługuje 270 dni okresu zasiłkowego.
Jeśli pracownik po okresie zasiłkowym nadal będzie niezdolny do pracy, a lekarz orzecznik ZUS stwierdzi, że dalsza rehabilitacja lub leczenie wskazuje na prawdopodobieństwo odzyskania zdolności do pracy, ZUS przyznaje świadczenie rehabilitacyjne. Świadczenie to jest wypłacane do czasu powrotu pracownika do zdolności do pracy, maksymalnie przez 12 miesięcy.
Należy mieć na uwadze, że liczbę dni wypłacania wynagrodzenia chorobowego umieszcza się w świadectwie pracy.
Wypowiedzenie umowy pracownikowi nadużywającemu zwolnień lekarskich
Jeżeli w rezultacie kontroli pracownika w czasie zwolnienia lekarskiego lub w inny sposób pracodawca dowie się, że pracownik wykorzystywał zwolnienie lekarskie sposób sprzeczny z założeniem, może rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.